Budynek obecnej siedziby RDLP w Gdańsku - stan z roku 1945.

O ile mijający rok 2014, ze względu na 90-lecie istnienie był szczególny dla całych Lasów Państwowych, o tyle nadchodzący rok - 2015 będzie niezwykły dla leśników z RDLP w Gdańsku. Dokładnie 1 kwietnia 2015 roku mija 70 lat od dnia utworzenia naszej dyrekcji w wyzwolonym dzień wcześniej Gdańsku. RDLP w Gdańsku i należące do niej nadleśnictwa chcą wykorzystać ten piękny jubileusz, by jeszcze silniej niż dotychczas promować las wśród mieszkańców naszego regionu. W tym celu tworzymy coraz ciekawszą ofertę turystyczną, przygotowujemy zaskakujące i niezwykle inspirujące programy edukacyjne oraz rozszerzamy platformę porozumienia między lasem, a człowiekiem. Z pewnością doskonałą okazją do wspólnego świętowania i radosnej zabawy będzie letni festyn edukacyjny, organizowany każdego roku przez leśników w Sopocie. Impreza już od lat ściąga na Plac Kuracyjny tysiące naszych sympatyków, jednak w tym roku nasza oferta edukacyjna i rozrywkowa będzie jeszcze bogatsza i bardziej wyjątkowa. Z większym rozmachem planujemy też kolejną z naszych sztandarowych imprez - organizowany już od ośmiu lat w Mirachowie festiwal "Blues w leśniczówce". Jednak zabawa to tylko wisienka na naszym jubileuszowym torcie. Tym co przede wszystkim chcemy osiągnąć w nadchodzącym roku, poza tradycyjnymi zadaniami, które stoją przed grupą ok. 1500 leśników zatrudnionych w RDLP w Gdańsku, jest przybliżenie mieszkańcom regionu niezwykłej historii RDLP w Gdańsku, a tym samym historii terenu, na którym żyją.

Początki polskiej administracji Lasów Państwowych na Pomorzu sięgają narodzin II Rzeczypospolitej, jednak działalność Gdańskiej Dyrekcji Lasów Państwowych rozpoczęła się pod koniec II wojny światowej - 1 kwietnia 1945 r. Organizatorem, a zarazem pierwszym dyrektorem gdańskiej dyrekcji był dr Edward Więcko, który wraz z grupą operacyjną, stawiał czoło takim problemom, jak niedostatek wykształconej kadry, zniszczona infrastruktura i przetrzebione podczas wojny drzewostany. Lasy gdańskie dały olbrzymią daninę wojennej zawierusze. Drzewostany zostały zdewastowane masowymi wyrębami, postrzelane, pocięte okopami, często zaminowane, pełne ukrytych niewypałów. Lasy w Piaśnicy, Szpęgawsku i Stegnie kryją zbiorowe mogiły tysięcy pomordowanych Polaków. Lasy Państwowe to jednak nie tylko "zadrzewiony teren". To także przedsiębiorstwo, które od początku swojego istnienia miało do wypełnienia konkretne zadania. Na przestrzeni tych 70-lat rola LP i samych lasów wyraźnie się zmieniały, podobnie jak organizacja dyrekcji. W pierwszym roku działalności utworzono 58 nadleśnictw. Przejęto wiele tartaków i zakładów przemysłu drzewnego, które wymagały znacznych nakładów finansowych po zniszczeniach wojennych. Lasy Państwowe, wówczas noszące nazwę Administracji Lasów Państwowych, stanowiły osobną gałąź gospodarki, prowadzoną na zasadach samowystarczalności.

Pierwsza siedziba gdańskiej dyrekcji mieściła się w Sopocie, jednak w 1949 r. została przeniesiona do Gdańska, do odbudowanego po zniszczeniach wojennych, budynku przy ulicy Ks. Rogaczewskiego, gdzie znajduje się do dziś. Od początku lat 50. LP przechodziła stałą reorganizację. Z 58 nadleśnictw należących do Okręgowego Zarządu Lasów Państwowych w Gdańsku (nazwa dyrekcji do 1992 r.), do 1974 r. utworzono 14 większych jednostek terenowych. W skład dyrekcji wchodził też Zespół Składnic Lasów Państwowych, Ośrodek Transportu Leśnego oraz Ośrodek Remontowo-Budowlany. Dalsze przemiany doprowadziły do likwidacji w 1975 r. gdańskiego zarządu LP. Wobec krytyki skutków reorganizacji, środowisko leśników gdańskich wystąpiło o reaktywowanie OZLP w Gdańsku. Projekt ten popierany był przez NSZZ "Solidarność". Jednak OZLP w Gdańsku został ponownie utworzony dopiero w 1982 roku. Kolejne dekady były dla dyrekcji znacznie spokojniejsze, choć nie obyło się bez wielu przemian. Najważniejszą było uchwalenie w 1991 r. ustawy o lasach. Jej powstanie było konsekwencją konieczności przewartościowania znaczenia funkcji lasu, ze względu na rozwój cywilizacyjny kraju. Nie podważając znaczenia produkcyjnej funkcji lasu, akcentuje ona konieczność trwałego zachowania lasu i ciągłości jego wielofunkcyjnego użytkowania przez obecne i przyszłe pokolenia. Wejście w życie ustawy spowodowało przemianowanie Okręgowego Zarządu LP jako przedsiębiorstwa wielozakładowego na Regionalną Dyrekcję LP o statusie jednostki organizacyjnej Skarbu Państwa. Określono na nowo kompetencje poszczególnych jednostek organizacyjnych, nadano Lasom Państwowym nowy statut. Obecnie w strukturach Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Gdańsku funkcjonuje 15 nadleśnictw oraz Zakład Przerobu Drewna w Lęborku.

fot. Siedziba RDLP - stan obecny.

Koniec lat 90. upłynął leśnikom na walce z planami reprywatyzacji i prywatyzacji Lasów Państwowych. Choć leśnicy doskonale rozumieli roszczenia dawnych właścicieli, którym bezprawnie odebrano lasy, nie chcieli dopuścić do zwrotu mienia w naturze, kierując się troską za zachowanie narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju jakim są lasy. Drażliwa kwestia została rozwiązana w 2001 roku wprowadzeniem ustawy, zgodnie z którą zasoby naturalne, stanowiące własność Skarbu Państwa, w tym Lasy Państwowe, nie podlegają przekształceniom własnościowym. Tym z czego przede wszystkim jesteśmy dumni jako pracownicy RDLP w Gdańsku jest jest stałe powiększanie powierzchni leśnej przez zalesienie 28 tysięcy ha nieużytków i gruntów wyłączonych z produkcji rolnej. Zwiększeniu przez ten czas uległa też zasobność drzewostanów. Przeciętny zapas drewna w dyrekcji gdańskiej w 1946 r. szacowano na 130 m3 na 1 hektarze, dzisiaj wynosi ok. 260 m3. Jest to wynik coraz lepszego uproduktywnienia lasów, zastosowania lepszych rozwiązań technicznych i stałego kształcenia kadr. Dzięki temu możliwe stało się zaspokojenie rosnących potrzeb społeczeństwa na produkty drzewne, przy jednoczesnym zachowaniu, a nawet zwiększaniu terenów leśnych, które są dla mieszkańców regionu zieloną enklawą, służącą im do celów turystycznych i rekreacyjnych.

Tekst: Jacek Leszewski, zdjęcia: arch. Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Gdańsku.